GİRİŞ
Hamd âlemlerin Rabbi Allah’a,
Salât ve selâm yüce peygamberlerine, ailelerine, ashabına, izlerinden gitmiş, giden ve gideceklere…
Hz. Adem (a.s.)’den itibaren bütün peygamberler; insanları Allah’a (c.c.) ihlâsla teslim olmaya ve yüklendikleri emânete uygun bir hayat yaşamaya davet etmişlerdir. Mukaddes emân insanoğlunun kendi iradesiyle yüklendiği muhkem nassla sabittir: “Biz emâneti göklere, yere ve dağlara arz (ve teklif) ettik de, onlar bunu yüklenmekten çekindiler, bundan endişeye düştüler. İnsan (a gelince, o tuttu) emâneti sırtına yüklendi” (El Ahzab Sûresi: 72) Hz. Adem (a.s.) şanı yüce olan Allah’a (c.c.) emânetin ne olduğunu sormuş, O da “İyilik edersen mükafat, kötülük edersen ceza görürsün” buyurmuştur. Hz. Adem (a.s.) kendi rızasıyla emâneti yüklenmiştir.
Emânetin tabii sonucu olan cihad, salih bir amel ve ibadettir. Cihad; Arapça bir kelime olup, “Cehd veya cühd” kökünden gelir. Lugatta: “Güç ve gayret sarfetmek, meşakkat, amelde mübâlağa etmek ve zahmet gibi” manalara gelir. İslâmi ıstılâhta “Allahû Teâla’nın (c.c.) dini için; can, mal, dil ve diğer vasıtalarla elden gelen güç ve gayreti sarfetmeye cihad denilir. Peygamberimiz Efendimizin (s.a.v.) Müşriklerle; malınızla, canınızla ve dilinizle cihad ediniz” buyurduğu malûmdur. Dille yapılan cihad, tebliğ ve irşad faaliyetleridir. İbn-i Abidin “Reddü’l Muhtar” isimli eserinde, cihadın önemini şöyle ifade etmiştir: “Cihadın fazileti pek büyüktür. Nasıl büyük olmasın ki, bir Müslüman bu sayede Allah’a yaklaşmak için onun uğrunda nefsine meşakkatlerin en ağırını yüklemekte ve aziz varlığı olan canını feda etmektedir. Bununla beraber nefsini devamlı olmak üzere ibâdet ve taatlara hasrederek, onu hevâ ve heveslerine tabii olmaktan men etmek cihaddan da güçtür.”
Cihad kelimesi (terim olarak); küffarla savaş sırasında gayret sarfetmek manasına kullanıldığı gibi, nefis, şeytan ve şeytanın dostları ile mücadele için de kullanılmıştır. Cihad;
1- Heva ve heveslere karşı cihad
2- İlim ile yapılan cihad
3- Mal ile yapılan cihad
4- Dil ile yapılan cihad
5- Silahlı mücadele şeklindeki cihad/kıtal[1]
İslâm’ın hayata hükmetmek için, yani İslâm’ın öngördüğü yapı ve mahiyette bir toplum ortaya çıkartmak için, Allah tarafından gönderilmiş olduğu bilinen gerçeklerdendir. O bakımdan İslâm’ın egemen olmadığı toplumlarda, İslâm’ın egemenliğini gerçekleştirmek, İslâm’ın Müslümanlara yüklediği bir sorumluluktur. Bu sorumluluk, Müslümanların çevrelerini kuşatan ve İslâmî olmayan her bir durumu, İslâm’ın öngördüğü yöntem ve üslûplarla İslâm’ın amaçları doğrultusunda değiştirmeyi, dönüştürmeyi gerektirmektedir.
Günümüz dünyasında Müslümanlar, -oldukça sınırlı ve dar bazı alanlar dışında- İslâmî olmayan şart ve oluşumların dayattığı ve İslâmî olmayan bir hayata, bir takım ilişkiler silsilesine mahkûm edilmiş bulunuyorlar. İslâm ise Müslümana, İslâm’ın öngördüğü bir hayat sürmeyi ve çevresini bu hayatın hedefleri doğrultusunda şekillendirmeyi, bu hedeflere uygun bir yapıya sahip kılarak örgütlenmeyi hedeflemesini emretmektedir. Yani Müslüman için içinde bulunduğu şartlar karşısında -özellikle bu şartlar gayr-i İslâmî ise- pasif ve edilgen bir tutum takınması mümkün değildir; İslâmî kimliği ile bağdaşamaz.
Müslüman, İslâmî olmayan şartları değiştirme zorunluluğunda olduğuna, her şeyden önce sahip olduğu Tevhidî akidesi dolayısıyla inanır.
İşte bir taraftan İslâm’ın muhtevasının özünü teşkil eden Tevhidî anlayış ve inanç sistemi, diğer taraftan Müslümanın ve Müslümanların bu inanç sistemine aykırı bir hayat düzeni içerisinde yaşamakla imtihan edilmekte oluşları, “İslâmî Hareket” diye adlandırılan bir keyfiyetin ortaya çıkışının, daha doğrusu böyle bir keyfiyetin konumunu, şartlarını belirleyerek diğer tüm sorunlarını, inancının belirlediği perspektifle gözden geçirmesinin en önemli gerekçeleri arasında yer alır.
“İslâmî Hareket” hayatın İslâmî olmayan rengini İslâm’ın öngördüğü ve İslâm’a uygun olmayan her türlü yöntem ve aracı dışlayarak, tümüyle İslâmî yöntem ve araçlarla tamamen değiştirip İslâm’ın boyasıyla boyamak için gerekli her türlü akidevî, ahlâkî ve amelî, ekonomik ve sosyal, beşerî ve siyasal… donanım, cehd ve gayretidir.
Buna göre; İslâmî Hareket, İslâm’ın egemen olmadığı toplumlarda İslâm’ı hâkim kılmak yükümlülüğünü Allah’ın razı olabileceği şekilde yerine getirmeyi; bunun için de İslâm’a bütünüyle talip olmayı ve bu doğrultuda hareket etmeyi sağlayacak kapsamlılıkta, gerekli organizeyi sağlamalı, gerçekleştirmeli, ya da hedeflemelidir.[2]
İSLÂMÎ HAREKET NE DEMEKTİR?
“İslâmî Hareket” deyimi, iki kelimeden meydana gelen bir terkiptir. Bu terkip bile bundan ne anlaşılması gerektiğini ortaya koymaktadır. “Hareket” düzenli bir şekilde, belirli bir amaca ve belli bir takım araçlarla ulaşmanın çabası ve durgunluğun zıddıdır. “İslâmî”lik vasfı ise, İslâm adına yapılan “hareket”i, başkalarından ayırd etme zorunluluğunun gerektirdiği bir niteliktir. Buna göre “İslâmî Hareket” derken ne anlaşılabileceğini şöylece toparlayabiliriz: İslâm’ın gösterdiği hedefleri, İslâm’ın meşru kabul ettiği araçları kullanarak İslâm’ın öngördüğü düzenlilik içerisinde gerçekleştirmek amacıyla harcanan bireysel ve kitlesel çabalar…
İslâm’ın gösterdiği hedef, dar anlamda Müslümanın üzerinde yaşadığı coğrafi alanda, geniş anlamda ise tüm dünyada Allah’ın şeriatının egemen olmasını sağlamaktır. Böylelikle “din”in, yani insanların boyun eğdiği egemenlik kaynağı ve bu kaynaktan alınan hükümlerin, sadece Allah’ın olmasının sağlanması ve yeryüzünden “fitne”nin kaldırılmasıdır. Bütün Peygamberler ve son Peygamber Hz. Muhammed (sav) de bunun için gönderilmiştir. (et-Tevbe, 9/33; el-Fetih, 48/28; t-.s-.Saff, 61/9; el-Bakara, 2/193; el-Enfal, 8/39)[3]
İSLAMİ HAREKETTE KURAN VE SÜNNET’İN İŞLEVİ
- Kur’ân ve Sünnet Müslümanlar için ebedî ve tartışılmaz kaynaklardır. (İcma ve Kıyas da bu iki ana esasın fer’i durumundadır). Çünkü Allah ve Rasulü’nün hükmü bulunan bir meselede mü’minlerin istediklerini seçmek hak ve yetkileri yoktur.
- Kur’an ve Sünnet’in açık hükümlerinin olduğu yerlerde o hükümler aynen uygulanacaktır; hükümlerin anlaşılması içtihadı gerektiriyorsa bu konuda ehil kimseler görüşlerini belirteceklerdir.
- Ferdî ictihad alanının dışında kalan, ümmetin genelini ve İslâm’ın politikasını, hareketin seyrini, ümmeti ve İslâm’ın menfaat ve maslahatlarını ilgilendiren meselelerde ictihad ferdiliğin sınırlarını aşarak, ümmetin Ehlu’ Hall ve’l Akdi’nin ya da şûrâsının konuya eğilmesini gerektirir.[4]
İSLAMİ HAREKETE OLAN İHTİYAÇ
İslâmi Cemaatin Doğmasının Gerekliliği:
Yeryüzünü fesat kaplamış; düşünceler, değer yargıları, sistemler, adetler ve taklidler bozulmuştur. Aşağıdaki ayet-i kerime bu durumu güzel bir şekilde açıklamaktadır:
“İnsanların kendi elleriyle kazandıkları günahlar yüzünden karada ve denizde fesad çıktı. Böylece Allah yaptıklarının bir kısmının cezasını kendilerine tattırsın. Belki günahlarından dönerler.” (Rum: 41)
Değişen hayat şartları ve maddi alanda yapılan ilerlemelere rağmen, fikir ve düşünce alanında insanlık yeniden Rasûlüllah (s.a.v.)’ın devrindeki gibi bir câhiliyyete dönmüştür. Bugün beşeriyet korkunç bir uçurumun kenarına gelmiş duruyor. Ne var ki insanlık, değerler dünyasında iflasa sürüklenmiş olduğundan dolayı bu uçurumun kenarına gelmiştir. Zaten insan hayatının sağlam ve rahat gelişip tekâmül etmesi ve doğru olarak ilerlemesi ancak değer ölçüleriyle mümkün olabilir. Hiç bir zaman için batının elinde insanlığa sunabilecek (bir değer ölçüsü) mevcut olmamıştır. Hele bu durum en son buluşu olan demokrasinin de iflasa benzer bir şekil almasından sonra, daha da açıklık kazanmıştır. Nitekim batı camiası yavaş da olsa doğu milletlerinin askeri nizamlarından ve özellikle İktisadî doktrinlerinden sosyalizm adı altında bir takım iktibaslar yapmakta ve üzerindeki elbiseye yama vurmaya çalışmaktadır. Eski kominist/sosyalist camia da benzer şekilde kapitalizmin bazı uygulamalarını ithal eder duruma gelmiştir.
Şu halde insanlığın yeni bir kumandaya İhtiyacı vardır. Şüphe yok ki, batı insanının insanlığa kumandası insanlığı felâketin kenarına kadar getirmiştir… Bunun asıl sebebi batı medeniyetinin maddi sahadaki iflası değildir. Hatta İktisadî ve askerî kuvvet yönünden zayıflamış olması da değil.
Batı insanı, insanlığa kumanda edemez. Çünkü batı insanının bulduğu sistemlerin fonksiyonu sona ermiştir. Aslında bu sistemler insanlığa kumanda edecek güçte değer ölçülerine ve sosyal düşünce stoklarına sahip değildir ve zaten hiç bir zaman da olmamıştı.
Şu halde, bugün insanlığın ulaşmış olduğu madde medeniyetinin bekâsını ve gelişmesini sağlayacak bir kumanda mevkiine ihtiyaç vardır. Hem de bu kumanda, kadrosu Avrupa’nm maddi sahada yaptığı fevkalade üstün gelişmeleri sağlamalı ve beşeriyetin tanıdığı sistemlere kıyasla ciddi, mükemmel ve yepyeni bir değer ölçüsüyle beslenerek müsbet, pratik ve aynı zamanda asil bir metodla ortaya çıkmalıdır.
Irkçılık, bölgecilik ve milliyetçilik akımları da bu çağların gerisinde kalarak devrini bitirmiş ve son bulmuştur. Zaten bunlar da kapitalizm-sosyalizm-kominizm gibi insanlığa sunacak yeni bir kültür hâzinesine sahib değildi ve olamazdı da…
Daha sonra gelen ferdiyetçi ve sosyalist doktrinler de nihayet falso ile neticelenmiştir.[5]
Batıdan ve doğudan bize aktarılan Demokratik Liberal Çözüm ile Devrimci Sosyalist Çözümün hayatın her alanında fiyasko ile neticelenmesi kesinleşmiştir. Bunların her birinin zararı faydasından daha çok olmuş ve başarısızlığı başarısını kat kat aşmıştır.
İşte, hem değer ölçülerini ve hem de her soruna çözüm getiren metodu elinde bulunduran yegâne sistem İslâm’ın yeryüzüne hakim olması ihtiyacı anlaşılmıştır.
Şu ana kadar uygulanan sistemlerin başarısızlıklarını değerlendirecek olursak;
- İktisâdı Alanda Başarısızlık
Liberalizmin ve sosyalizmin her ikisi de fazla geliri ve gelirin adaletli bir şekilde dağılımını gerçekleştiren mükemmel ve sağlam bir iktisadi hayatı kurmakta başarısızlığa uğramışlardır. Öyle bir hayat ki her işsize uygun iş bulunsun, her işçiye adaletli ücret verilsin, her âcize yaşama garantisi sağlansın, vatandaşlar arasında da fırsat eşitliği tam manasıyla mevcut olsun. Her vatandaş yeme, içme, barınma, tedavî ve öğrenim gibi temel ihtiyaçlarına engelsiz kavuşabilsin.
Liberalistlerin çok çok tekrar ettikleri üç düşman: Fakirlik, hastalık ve cehaletle savaş sözlerine rağmen; sosyalistlerin kendi kendine yeterli ve tüm ihtiyaçları âdil bir şekilde toplumun ferdleri arasında dağıtılması gibi görkemli sözlerine rağmen her iki kesim de açı doyuramamış, fakiri zengin kılamamış aksine zengini daha da zengin fakiri daha da fakir yapmışlardır.
- Özgürlük ve Halka Güven Verme Alanında Başarısızlık
Her iki çözüm yolu da emniyet, güven ve halka gerçek özgürlüğü sağlama konusunda başarısızlığa uğramıştır. Fert, düşündüğünü serbestçe söyleyebilme imkânına kavuşamamıştır; her zaman baskı ve zulüm altında tutulmuştur.
Gerçek şu ki; ne kapitalizm ve ne de sosyalizmin hakim olduğu devirler arasında bu konuda ne keyfiyet ne de kemiyet arasında fark yoktur. Hatta iki devirde işkenceye tabi tutulanlar kapitalist devrin hapishane ve zindanlarının sosyalist devrin hapishane ve zindanlarına nazaran çok daha ehven olduğunu söylerler.
- Ahlâkî Alanda Başarısızlık
Herşeyden önce iki çözüm yolu da ümmetin ve insanlığın ahlâk fazilet ve temel değerlerini korumakta başarı gösterememiştir. Fesat ve şehvetler azmış, cıvıklık ve ahlâksızlık seli her tarafı sarmıştır. Kadınlar hayayı kaybetmiştir. Özellikle halkı Müslüman olan ülkelerde din, namus ve ailesini koruyan namuslu kişiler gerici ve yobaz sayılmış, namusuna önem vermeyenler ilerici, özgürlükçü ve çağdaş insan kabul edilmiştir. Başkalarının hakları hafife alınmış, şahsi ve maddi menfaatler, düşünülen tek konu haline gelmiştir. Rüşvet ve iltimas yayılmıştır. Bütün bunların yanında insanlarda bencil bir ruh hâkim oldu. Kişiler başkalarının hak ve hukukuna amme maslahatına aldırış etmez oldu.
- Manevi Alanda Başarısızlık
Her iki çözüm yolu Ümmetin şereflendiği, sıkı sıkıya ona bağlandığı ve varlığının temel dayanağı olarak bildiği Allah’a Onun düzenine Ahiret gününe imana tutunması konularında da başarısızlığa uğramışlardır. Müslümanların çoğunun kalbinde dini değerler sarsılmış ve şüpheler yerleşmiştir. Sapıklık, fısk ve isyanı yayan gazete ve yayın organları da buna yardımcı olmuştur.
Bu iki düzenin kendisi Ümmetin imanına düşman ve her yönüyle ona ters düşmektedir.[6]
İslâm; bir yıkım ve yeniden yapıma çağrıdır. Yıkımdân maksat, cahiliyenin tüm cins ve şekilleriyle yıkılmasıdır. Bu yıkımın arkasından şekil ve muhtevasıyla, görünüşü ve özüyle, sistem ve yönetimiyle ve yaşayış stili ile İslâmî topluluğu kurmak, İslâmın evren, insan ve hayat üzerine kurduğu iman esasları, tabii ve bütüncül yaklaşımıyla İslâmî topluluğu oluşturmak asıl amaçtır. İslâm ayırıcı vasıf ve özellikleri ile müstesna bir sistemdir. O, bir yücelik ve şeref çağrısıdır. Bazı haklardan vazgeçerek uzlaşmayı ve yarım yamalak çözümleri kökünden reddeder. O hakka çağrıdır. Hakka kendisinden başka bir yolla ulaşmaya çalışılmasına da yer vermez. Makyavelizm’i kökünden reddeder.
İşte bu İslâmî yapının yüklediği külfetler ferdî çabalarla yerine getirilemezler. Çünkü ferdin sınırlı gücü bu külfetlerin karşısında âciz kalır. Bu yapı ancak ilmî teknolojik ve maddî yeterliklere, imanlı, cesaretli ve ihlaslı üyelere sahip bir hareketin kurulmasıyla mümkündür.
İslâmî çalışma alanında toplu bir harekete bağlı olmaksızın yapılan faaliyetler -çok olmalarına rağmen- kaybolma ve boşa gitme eğilimindedirler. Vaizlerin, şeyhlerin, hatiplerin ve teorisyenlerin yaptıkları faaliyetler bu türden ve anılan sonuca mahkûm çabalardır. Toplu hareket, ferdî güçleri toplar, yönlendirir ve dağınık kuvvetleri bir araya getirerek cahiliyeyi yıkıp İslâmî topluluğu bina edecek güçlü bir hareket oluşturur.
Ferdî çabalar ve ayrı ayrı guruplarca yürütülen faaliyetler ancak birbirlerinin etkisini silip süpürürler. Bu türden hareketler çağın saldırgan şartlan karşısında âciz kalırlar. Böylelikle de İslâm yolunda harcanan emekler ve seferber edilen imkânlar, kuyu dibindeki duyulamayan alçak sesler gibi kaybolup giderler.[7]
HAREKET DÜZENLEME KURALLARI
İman (İman gücü)
Rasûlüllah (s.a.v.), İslâm toplumunu oluşturmak ve meyvelerini toplamak için İslâmî hareketi düzenlemede kesin kararlıydı. İslâm davasında dayanılan nokta beşerî duygular olmayacaktı. Hareketin yapısı iman esasları üzerine kurulacaktı. Güçlü bir iman, fertlerin kumanda merkezi, uzun ve zorlu mücahedelerinde temel motiv olacaktı. Bu iman, fert fert ve toplu olarak tüm Müslümanların hayatlarında yükselmiş, delercesine bakan gözleri, düşünen ve yol seçen akılları, basiret pencereleri ve ruhlarının sesi olmuştur.
Hareket
Rasulûllah (s.a.v.) bu imanı işlemekle teorik bir okul ortaya koymayı amaçlamıyordu. Bu yüzden asr-ı saadette İslâmî hareketin çağdaş siyasal hareketlerde olduğu gibi bir siyasal parti şeklinde ortaya çıkmadığını görürüz. İslâm toplumu metodsuz bir liderlik arkasında giden bir gurup olmadı. O içinde bulunan inanç derinliklerini teyid eden bir düzenlemeyi izledi.
İslâmî hareket hiçbir zaman ve hiçbir şekilde kişilere tâbi olmamıştır. Hatta bu İslâmî hareket içerisinde çalışanların menfaatine olsa bile. O ancak ilkelere tâbi olmuştur. İslâmî hareket içerisinde çalışanlar ancak Allah’ın nizamına tâbi olmuştur.
İslâmî Hareketin Getirdikleri
İslâmî hareket, İslâm bünyesinde insanlığa eseri yüzyıllarca süren hizmetler sunmuş, tarihin akışını değiştirecek güçte mucizeler gerçekleştirmiştir:
1- İnsanlığı Allah’tan başka herşeyin kulluğundan ‘kurtarmış, putçuluğu, küfrü ve şirki yerle bir ederek arap topraklarını bu pisliklerden temizlemiştir.
2- Arap toplumunun hayatında ilk manca dayanan siyasal birliği kurmuştur. Bununla kabileler ve bölgeler arasındaki savaşlara, doktrin ve ırk ayırımlarına son vermiştir.
3- Kur’an ve sünnet yasalarıyla hükmeden ilk «şûra» hükümetini kurmuş, bununla da insanın insan üzerindeki hâkimiyetine son vererek, hâkimiyetin Allah’ın olduğunu ilân etmiştir.
4- Arap yarımadası çevresinde yer alan Şam, Irak, Mısır ve Kuzey Afrika bölgelerini Rum ve Acem (eski İran) emperyalizminden, haçlıların ve Mecusilerin bozgunlarından kurtarmış, setleri aşmış, hudutları geçmiş ve atlıların Allah’tan başka kimseden korkmadan yollarında gittiği, kurtla kuzunun bir arada yaşadığı güven ve huzur ortamı getirmiştir.
5- İnsanlığa eserleri dünya üzerinde bugüne değin yaşayan büyük bir ilim ve medeniyet mirası bırakmıştır. Tarih yapraklarını büyük âlimler, edipler, şairler, hekimler, mücahitler ve şehitlerle doldurmuştur.
6- İslâmî hareket “birliği” gerçekleştirmeğe çalışır. Birlik, İslâm’ın temel öğelerinden biri ve ümmetin özelliklerinden en önemlisidir.
“İşte sizin dininiz olan bu İslâm dini (tevhid dini, bütün Peygamberlerde) tek bir dindir. Ben de sizin Rabbinizim. O halde yalnız bana ibadet edin, emirlerime itaat edin.”
İSLAMİ HAREKETİN PRENSİPLERİNİN ÖZELLİKLERİ
İslami hareketin en belirgin özellikleri şunlardır:
1- Bu hareket Rabbani bir harekettir. Bundan dolayı bu hareket, düşüncelerini, hükümlerini, ahlakını, an’anelerini ve fikirlerini yüce Allah’ın ebedi dininden ve son Peygamberinin hadislerinden alır. Bu hareket kendisini gerçekleştirmek için çalışan veya idarecilerinin şahıslarının menfaati için yapılan bir çalışma değil, Allah’ın dinine çağırma davasıdır.
“De ki; benim namazım, ibadetim, hayatım ve ölümüm hep âlemlerin Rabb’i olan Allah içindir.” (Enam, 162)
2- Bu hareket, günümüzdeki parti örgütleri gibi kurulmuş bir teşkilat değildir. Bazı şahsi menfaatlar ve gayeleri gerçekleştirmeyi amaç edinen ve riyaset peşinde koşan bir teşkilat da değildir. Bu hareketin esas hedefi, küçükten önce büyüğün, askerden önce komutanın yüce Allah’ın kanunlarına boyun eğmelerini sağlamaktır.
3- Bu hareket İslam toplumuna mahsus özel bir harekettir. Yani bu hareket, İslam toplumunun gerçeklerinden kaynaklanır. Bazı diğer örgütler ve teşkilatlar gibi ne ithal edilmiştir ne de doğudan veya batıdan telkin ve ilham edilmiştir.
4- Bu hareket gerçek ilericiliktir. Çünkü bu hareket, inanç, kanun yapma ve kâinat, insan ve hayat hakkında tavavvuru açısından, insan ve hayatın problemini halletmek hususunda, kusurlu ve aciz olan diğer beşeri sistemlerden daha ileri ve daha güçlüdür.
“Hikmet, mü’minin yitiğidir, onu nerede bulursa, o mü’minin kendisi ona daha layıktır.” (Tirmizi, ilim, 19)
5- İslami hareket geniş kapsamlıdır. Yani o, hayatın yalnız bir yönünü düzeltmekle ilgilenen ve diğer yönlerini ihmal eden bir dava değildir. İslami oluşu, bu hareketin umumi ve kapsamlı olması demektir.
6- Bu hareket, İslamın halis kaynakları olan Allah’ın kitabı ve peygamberinin sünnetine geri dönmeye davet eder.
7- Bu hareket, sünnet yoludur. Çünkü bu hareket, kutsal sünneti, kendi fertlerinde ve toplumunda yeniden diriltmeye çalışır.
8- Bu hareket iyiliğin temelinin; ruhu temizlemek, kalbi arındırmak ve Allah’la iyi ilişki kurmaya bağlı olduğunu idrak eden bir harekettir.
9- Bu hareket her açıdan, İslam ümmetinin önemli işlerinin İslam’a uygun yürümesi için çalışan siyasi bir harekettir.
10- Fıkhi ihtilaflardan uzak kalmak: Bu hareket teferruatla ilgili konularda ihtilafların kaçınılmaz olduğuna inanır. Bundan dolayı bu hareket, Müslümanları İslamın esasları ve temel konuları etrafında toplanmaya davet eder.
11- İslami Hareketin bazı fertleri hâkim, idareci ve siyaset adamları olsalar bile bu hareket, hareket onların sultasından ve etkisinden uzaktır.
12- Bu hareket, yolunun zor ve uzun olduğunun farkındadır. Hedeflerinin yüce ve büyük olduğunu, atılacak adımlarda basamak basamak yükselmek ve her adıma hakkını vermek suretiyle cemaat vasıtasıyla, dilediğini ve istediğini yapabileceğinin farkındadır.
13- Amel etmek ve üretimi propoğandaya tercih eder.
14- Uzun vadeli hareket etme (sabırlı olma) politikası: İslami sahada çalışanların omuzuna yüklenmiş olan yükün büyüklüğü ve sorumluluğun ağır olması, bu yolun uzun olduğunu, işin zor ve cihadın acı olduğunu kuvvetle tekid eder. Bu yolda yürüyenlerin kendilerini, her türlü felaket ve sıkıntıya dayanmaya, her türlü fedakârlığa hazırlamaları gerekir.
15- Açıkça çalışmak ve gizlice teşkilatlanmak: İslam için çalışırken, doğru sözün, söylenmesi vacibdir. Gerektiğinde, Hakkı söylemeyerek susan kimse dilsiz bir şeytan gibidir. Fakat bu durum, hiçbir şekilde İslami hareket teşkilatlarının açıklanması gerekir manasına gelmez.
16- Vasıtaları meşru kılmak değil, hedefe varmak. İslami hareket, şeriata uygun olması, inanca uygun olması ve ahlakla ilgili olmasının gerekliliği açısından gaye ve vasıtayı birbirinden ayırmaz. İslami alanda çalışanlar, kendi şahısları için veya şahsi arzularına uygun olarak çalışmazlar. Onlar, inanç ve ahlakla ilgili bazı sınırlar ve sorumluluklara bağlıdırlar. Ne bu sınırları saptırabilirler ne de bir değişiklik yapabilirler.
17- Hakk için çalışmada gaye ve hedeflere kavuşmak için batıla tevessül etmek (aracı etmek) -hatta bu batıl bir kelime veya sembol bile olsa- caiz değildir.
“De ki, Hakk, Rabbinizdendir. Artık dileyen inansın, dileyen inkar etsin.” (Kehf, 29)
18- Hakk, bölünmesi imkânsız olan bir bütündür. Hakkın bir bölümünden vazgeçmek tamamından vazgeçmek manasına gelir. Gerçekten sonra, batıldan başka bir şey yoktur.[8] (Devam edecek)
[1] İslami Hareketin Mahiyeti, Yusuf Kerimoğlu
[2] İslami Hareket ve Problemleri, M. Beşir Eryarsoy
[3] İslami Hareket ve Problemleri, M. Beşir Eryarsoy
[4] İslami hareket ve problemleri, M. Beşir eryarsoy
[5] İslamın Hareket Metodu (Yoldaki İşaretler Kitabından Alıntı)Seyyid Kutub
[6] Tek Çare İslami Çözüm, Yusuf Kardavi
[7] İslam Fikir Hareket İnkılap, Fethi Yeken
[8] Müslüman Olmam Neyi Gerektirir, Fethi Yeken